Pszczoły samotnice (Apoidea) – w przeciwieństwie do pszczół miodnych nie są owadami społecznymi. Jak wskazuje nazwa, każda samica samotnie zakłada swoje gniazdo (czasem nawet kilka). Zaopatruje je w pokarm, składa jaja i zamyka otwór wejściowy po czym odlatuje.  W kolejnym roku z jaj wylęgają się młode owady, które opuszczają gniazdo i poszukują miejsca do założenia własnego. Pszczoły samotnice zakładają swoje gniazda w szczelinach murów (np. murarki), jak również w otworach w drewnie, słomie, pustych wewnątrz łodygach wielu roślin (np. trzciny).

Do pszczół samotnic zalicza się m.in.:

• Pszczolinki (Andrena) – przystosowane do przenoszenia pyłu na tylnych odnóżach (na których znajdują się długie szczeciniaste włoski) lub po stronie bocznej tylnej części tułowia. Grzbietowa strona u samic pokryta jest rudymi, gęstymi włoskami, brzuszna zaś jest czarna. Ich ciało ma zwykle 12-14 mm długości. Z kolei samce są mniejsze (do 12 mm). Podobnie jak u samic, ich odnóża i część brzuszna są czarne, podczas gdy grzbietowa jest złocista i paskowana, mniej złocista. Tylne odnóża nie są przystosowane do przenoszenia pyłku.

 

• Murarki ogrodowe (Osmia rufa) – często wykorzystywane w uprawach rolniczych. Pospolicie występują w Polsce. Najczęściej spotyka się je w ogrodach, sadach i na kwietnych łąkach. Samice osiągają wielkość 10-12 mm, podczas gdy samce 8-10 mm. Tułów u obu płci pokrywają rudawe włoski. Na odwłokach samic występują rude włoski, u samców zaś są one białawe.

 

• Lepiarki (Colletidae) – Jedne z najbardziej prymitywnych pszczołowatych. Ich wielkość zwykle nie przekracza 15 mm. Nie mają przystosowań do przenoszenia pyłku.

 

• Miesierki (Megachile) – samice podczas poszukiwania pokarmu w kwiatach, dzięki szczoteczce umieszczonej na stronie brzusznej, zbierają pyłek z pylników, zapylając w ten sposób wiele kwiatów (najczęściej roślin motylkowych Fabaceae). Odwłok tych owadów jest spłaszczony grzbietobrzusznie. Ciało pokrywają czarne włoski z żółtymi lub białawymi partiami. Samice składają jaja w specjalnych tutkach z uschniętych liści, które następnie przenoszą, aby je ukryć w drewnianych lub glinianych otworach albo pustych łodygach roślin.